In the regional elections of 2010, a new political party, The Best Party (Besti flokkurinn), ran for office in Reykjavík under the leadership of mayor candidate, actor and comedian, Jón Gnarr. The Best Party's campaign was very successful, even if it made no attempt to argue policy or (apparently) use any of the methods used in a traditional campaign. This article deals with the question of whether and how a political campaign can be an effective political performance or be seen as political activism, using some of the Best Party's campaigning methods as a case study. The campaign is studied as a performance, drawing on the theories of Richard Schechner and Michel Foucault. While Jón Gnarr and the Best Party seemed to break with traditional politics, the article asks whether they really did that. What changes when a performer runs for office? Did the Best Party send in the clowns, or were they already there?
Undanfarin ár hefur umræða um áhrif aukinnar enskunotkunar hér á landi á íslenskufærni barna verið áberandi. Í þeirri umræðu hefur jafnvel verið gert ráð fyrir orsakasamhengi, þar sem aukin enska í málumhverfi barna er talin valda slakari færni þeirra í íslensku, án þess að niðurstöður rannsókna liggi þar að baki. Þessi umræða um hugsanlegar afleiðingar nánara málsambýlis íslensku við ensku, meðal annars í kjölfar snjalltækjavæðingar og fleiri tækninýjunga, voru hvatinn að rannsóknarverkefninu "Greining á málfræðilegum afleiðingum stafræns málsambýlis" (http://molicodilaco.hi.is), sem hlaut öndvegisstyrk Rannsóknasjóðs Íslands á árunum 2016–2019. Í öndvegisverkefninu var meðal annars leitast við að setja umræðuna í fræðilegt samhengi og afla rannsóknargagna til þess að svara þeirri spurningu hvort alþjóðamálið enska, sem er ríkjandi mál í stafrænum miðlum, geti haft áhrif á máltöku móðurmáls eða fyrsta máls, þrátt fyrir að hið síðarnefnda sé aðalmál samfélagsins.
Slíkt málsambýli hefur lítið sem ekkert verið rannsakað út frá sjónarhóli máltöku fyrsta máls, en í fræðilegri umfjöllun í þessari grein er gerð grein fyrir niðurstöðum rannsókna á þremur ólíkum rannsóknarsviðum sem tengjast viðfangsefninu. Þá er fjallað um öndvegisverkefnið og gerð grein fyrir niðurstöðum barnahluta þess sem tók til 3–12 ára barna. Lögð er áhersla á ílag og málnotkun barnanna og samband þessara þátta við íslenska og enska málfærni þeirra, bæði orðaforða og málfræði. Þær niðurstöður sem fjallað er um í greininni byggja á svörum 724 barna og foreldra þeirra við viðamikilli netkönnun, sem send var til 1.500 barna (svarhlutfall 48%), og ítarlegri prófunum og viðtölum við 106 börn (og foreldra þeirra) sem tóku þátt í netkönnuninni. Niðurstöður tölfræðilegrar greiningar á gögnunum úr barnahluta öndvegisverkefnisins gefa ekki til kynna víðtæk áhrif ensks ílags og málnotkunar á íslenskufærni barnanna enn sem komið er, þótt marktæk tengsl komi fram á milli ensku í málumhverfinu og nokkurra mállegra breyta, til dæmis hefðbundinnar notkunar viðtengingarháttar í íslensku og meðallengdar segða í íslensku málsýnunum. Mælingar á magni hvors tungumáls í málumhverfi barnanna og málnotkunar þeirra leiða í ljós að mikil enskunotkun er ekki endilega alltaf á kostnað íslenskunnar, auk þess sem enskumagn og enskuáhugi barnanna tengist aukinni enskufærni þeirra. Almennt má segja að niðurstöður okkar bendi til að enskt ílag og málnotkun spái enn sem komið er að litlu leyti fyrir um íslenskufærni 3–12 ára barna en spái mun betur fyrir um enskufærni þeirra.
Öndvegisverkefnið "Greining á málfræðilegum afleiðingum stafræns málsambýlis" hafði það að markmiði að rannsaka áhrif aukinnar enskunotkunar á Íslandi á íslenska tungu. Þessi grein er unnin sem hluti af rannsókninni í þeim tilgangi að kanna áhrif málsambýlis íslensku og ensku á enskuframburð Íslendinga. Lagt var upp með að kanna hvort íslenskur hreimur í enskuframburði þátttakenda sýndi tengsl við ílag og enska málnotkun þeirra, aldur og viðhorf. Í þessari grein er fjallað um nokkur einkenni íslensks hreims sem geta komið fram þegar Íslendingar tala ensku, en það eru aðblástur, afröddun hjómenda, áhersla á fyrsta atkvæði orðs auk framburðar /v/ og /w/ í ensku. Þessi framburðareinkenni voru höfð að leiðarljósi í athugun sem var gerð á enskuframburði 57 Íslendinga á aldrinum 14–83 ára þar sem leitað var eftir tíðni þessara einkenna í upplestri þátttakenda á setningum á ensku og niðurstöðurnar bornar saman við aldur þeirra og upplýsingar um enskuílag, enska málnotkun og viðhorf þeirra til virkrar enskunotkunar. Niðurstöður eru á þá leið að ekki fundust tengsl við aldur en greinilegt er að hlutfall íslensks hreims er lægra eftir því sem hlutfall ensku í heildarílagi (málumhverfi og málnotkun) þátttakenda er hærra. Þá koma fram vísbendingar um að virk málnotkun (tal og skrif) hafi meiri áhrif á hlutfall íslensks hreims heldur en óvirkt ílag (hlustun og lestur). Einnig mælist minni íslenskur hreimur hjá þeim sem hafa gaman af því að eiga í samræðum á ensku. Þar sem niðurstöður fyrri athugana innan verkefnisins hafa bent til þess að yngra fólk sé jákvæðara gagnvart aukinni virkri enskunotkun en eldra fólk má velta því fyrir sér hvort þær breytingar verði í náinni framtíð að það dragi úr íslenskum hreim í enskuframburði Íslendinga.
